Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Nedir?

                                            DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU

    Dikkat eksikliği ve hiperaktivite en yaygın olarak görülen çocukluk dönemi bozukluğudur.

   Hiperaktif çocuk; çocuğun gelişim dönemine göre, akranlarına göre normalden çok daha fazla hareketli olması denilebilir. Hiperaktif çocuklar çok yüksek enerjiye sahiptirler ve sürekli hareket halindedirler. Elleri, ayakları kıpır kıpırdır. Sakin bir şekilde duramazlar ve hiçbir neden yokken başkalarını dürtüp onları rahatsız ederler. Genelde sırası gelmeden konuşurlar.

    Dikkat eksikliği olan çocuk; yaptığı işe belirli bir süre odaklanmada zorluk yaşayan kişilerdir. Konsantre olmakta zorlanırlar ve her şeyden çok çabuk sıkılırlar ve dikkat gerektiren görevlerden kaçmaya çalışırlar. Unutkanlık, dalgınlık ve ilgisizlik gözlemlenir.  Özellikle okulda dersi takip etmekte ve ödevlerini yapmakta çok zorluk yaşarlar.

  DSM – 5 KRİTERLERİNE GÖRE DEHB

·        Hiperaktivite – dürtüsellik belirtilerinin altısı ya da daha fazlasının 6 ay süreyle uyumsuzluğa neden olacak şekilde ve gelişim düzeyine göre aykırı bir derecede sürmesi

·        Dikkatsizlik belirtilerinin altısı ya da daha fazlasının 6 ay süreyle uyumsuzluğa neden olacak şekilde ve gelişim düzeyine göre aykırı bir derecede sürmesi

·        Belirtiler 12 yaşından önce çıkıyorsa, bir ya da daha fazla ortamda görülüyorsa, toplumsal yaşama uyumda okul başarısında veya mesleki işlevsellikte önemli bozulmalar yaşanıyorsa DEHB tanısı konulabilir.

    DEHB tanısı tamamen uzmanlar tarafından konulmalıdır. DEHB’li çocukların davranışları akranlarının davranışlarına göre daha çok gelişigüzel olabilmektedir. DEHB davranışsal, bilişsel, duygusal ve sosyal sorunlara neden olmaktadır.

    DEHB ETİYOLOJİSİ

      Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu genellikle çocukluk döneminde görülür ve yetişkinliğe kadar sürebilmektedir. Yapılan araştırmalar DEHB kökeninin %70 - %80 oranda genetik bileşenli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çocukların doğum sırasında ve doğum öncesinde maruz kaldığı birçok etkenin bu bozukluğu tetiklediği gözlemlenmiştir. Hamilelikte annenin ilaca maruz kalması, sigara kullanması, katkı maddeli yiyecekler tüketmesi, zor doğum yaşanması, doğum ağırlığının düşük  olması DEHB oluşmasında önemli faktörlerdir. Ayrıca ebeveyn – çocuk ilişkisinin de nörobiyolojik faktörleri etkilediği gözlemlenmiş ve ihmal edilen, baskı altında büyüyen ve tacize maruz kalan çocuklar bu bozukluğu daha sık yaşamaktadırlar.

   DEHB TEDAVİSİ

DEHB tedavisinde çocuk ve ebeveyn arasında olumlu bir iş birliği olmalıdır. DEHB tedavisinde kullanılan ilaçlar dikkat arttırmayı ve davranışların kontrol edilmesini sağlar. Kullanılan bazı ilaçlar şunlardır: ritalin, adderall. İlaç tedavisinin yanında çoklu model terapisi, davranış terapisi, bilişsel- davranışçı terapiler ve okul temelli müdahaleler kullanılmaktadır.

 

  KAYNAKÇA

Kring Ann M. ve Johnson Sheri L, Anormal Psikoloji, Çev. Muzaffer Şahin, Nobel yayınları, Ankara, 2019.

 

 

                                                                                   Stajyer Psikolojik Danışman   MEDİNE ERBİL