Narsisizm Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Narsisizm; bireylerin sürekli olarak diğer bireylerden üstün olma duygusunu hissettiği, beğenilme ihtiyacı duyduğu ve empati eksikliklerinin bulunduğu psikolojik rahatsızlıktır. Sigmund Freud sayesinde psikiyatri alanına dahil olan bu kavram, popüler psikolojide sıklıkla incelenmektedir. Narsisizm görülen bireylerle başa çıkma stratejileri geliştirilmiştir.
Narsisizm Belirtileri Nelerdir?
Narsisizm bireylerde gençlik çağının sonlarında ve yetişkinlikte ortaya çıkan kişilik bozukluklarından biridir. Ayrıca, Narsisizm bireylerin aile, meslek ve eğitim hayatlarını olumsuz yönde etkiler. Başlıca belirtileri ve semptomları şunları içerir:
- Narsisizm görülen bireyler, becerilerinin ve başarılarının mükemmel olduğunu düşünür. Bu yüzden kendilerini diğer bireylerden üstün kabul ederler.
- Kendilerinin benzersiz olduklarını düşünürler ve bu nedenle, sadece diğer üst düzey bireylerle iletişim kurmaları gerektiğine inanırlar.
- Sürekli sevilmeye ve beğenilmeye ihtiyaç duyarlar.
- Narsisizm ile mücadele içerisinde olan bireylerde; güç, başarı ve güzellik takıntısı bulunmaktadır.
- Sadece kendilerini düşünürler. Başkalarının ihtiyaçlarını ve duygularını önemsemezler.
- Kibirli bir tutum sergilerler.
- Narsist bireyler, kendi amaçlarına ulaşmak için başkalarını manipüle etme ihtiyacı hissederler.
- Başkaları tarafından kıskanıldığını ve her konunun ve durumun ana öznesi kendilerinin oluğunu düşünürler.
Narsist Bireylerin Farklı Kişilik Profilleri
Amerikalı psikolog Milton tarafından Narsist kişiliklerin çeşitli profilleri belirlenmiştir. Aynı narsist kişi aynı anda pek çok profil sergileyebilmektedir. Bu profil çeşitleri şunları içerir:
- Manipülatif Narsist: İstediklerini elde etmek için manipülatif narsistler başkalarını kullanmaktan çekinmezler.
- Pasif Agresif Narsist: Diğer bireylerin kendilerine göre yetersiz olduklarını düşünürler ve sürekli bu durumdan şikâyet ederler.
- Elit Narsist: Gücü seven elit narsistler kibirli, küçümseyici ve alaycı bir tutum sergilerler.
- Fanatik Narsist: Büyüklük sanrılarına sahip olurlar.
Narsist Bireylerde Görülen Diğer Psikolojik Rahatsızlıklar
Narsist bireylerde diğer ruhsal rahatsızlıklar da görülebilmektedir. Uzmanlar tarafından yapılan psikolojik ve fiziksel değerlendirmeler sonucunda belirlenir. Narsisizm ile teşhisi koyulabilen diğer rahatsızlıklar şunlardır:
- Depresyon
- Anoreksiya
- Madde Bağımlılığı
- Borderline ve Paranoid Kişilik Bozukluğu
Narsisizm Kişilik Bozukluğuna Sebep Olan Faktörler Nelerdir?
Narsistlik kişilik bozukluğunun birçok olası nedeni vardır. Risk faktörleri hem genetik hem de çevresel olabilir. Bireylerde Narsisizm görülmesine yol açan etkenler şunlardır:
- Katı kuralları olan ya da ihmalkâr olan bir aile: Narsist bireyler belirli kuralların dışına çıkmayan aile yapılarında ödüllendirilmek için her zaman üstün olma ihtiyacı duyarlar. Bununla birlikte tam tersi aile modellerinde ise dikkat çekmeye yönelik davranışlar sergilerler.
- Özgüven eksikliği: Özgüven eksikliğini gizlemek içim narsist bireyler her konuda kendilerini üstün olduklarını çevrelerine göstermeye çalışırlar. Özgüven eksikliği yaşayan narsist bireylerin aslında diğer bireyleri gizli bir şekilde kıskandıkları görülmüştür.
- Yaşanılan istismar, kayıp ve ihanet gibi ağır travmalar: Çocuklukta yaşanılan istismar, ebeveynlerin boşanması, terk edilme, vefat gibi psikolojik travmalar sonucu narsisizm, kişilerde savunma mekanizması olarak ortaya çıkmaktadır.
- Narsist aile bireyleri: Narsisizm görülen bireylerin ailelerinde de narsist bireyler bulunmaktadır. Empati ve alçakgönüllü olmasını çocuklarına öğretmemiş aileler, narsisizm sebepleri arasında yer alır.
Narsisizm Nasıl Teşhis Edilir? Tedavi Süreci Nasıldır?
Narsisizm, temel semptomları ile psikolog ve psikiyatrist gibi ruh sağlığı uzmanları tarafından teşhis edilir. Tedavi süreci yapılan görüşmeler ve psikolojik testler sonucundan başlar. Semptomların şiddetine göre tedavi süresi değişebilir. Genel olarak narsisizmin semptomlarını hafifletmek ve başa çıkma stratejileri geliştirebilmek için psikoterapiden ve psikiyatrik ilaçlardan yardım alınmaktadır. Narsistik bireyler için psikoterapi süreci; odak, uzan vadeli düşünme, diğer bireylerle iletişim, empati ve davranış konularını içermektedir. Ruh hali dengeleyici ve antipsikotik ilaçlar Narsisizm semptomlarının etkilerini azaltmak için kullanılır. Kartal Psikolog randevuları alarak ruh sağlığı uzmanları ile görüşebilirsiniz.