Tükenmişlik Sendromu Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Tükenmişlik sendromu insanın günlük hayatını olumsuz etkileyen ve ilk kez 1974 yılında Herbert Freudenberger tarafından ortaya atılan bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu rahatsızlığın insanlar üzerindeki en önemli etkisi yaşamaktan zevk alamama ve sürekli yorgun hissetmektir. Durum böyle olunca günlük hayat zorlaşabilir, aktiviteler ve sorumluluklar çoğu zaman yerine getirilemeyebilir. Zira tükenmişlik sendromu yaşayan insanlar kendilerine de vakit ayırmaktan kaçınabilirler. Bu rahatsızlıkta sadece psikolojik olarak değil aynı zamanda fizyolojik olarak da etkiler görülmeye başlar. Hayattan bıkmış ve hiçbir şey yapmak istemeyen insanlar kendilerini sürekli yorgun hissederler. Çevreleriyle etkileşime geçmekten de kaçınırlar geçseler de hayatlarında herhangi bir etki olmaz. Hayata umutsuz ve depresif bir şekilde bakan kişilerin genelde tükenmişlik sendromu içerisinde oldukları görülür. Bu konuda psikolojik desteğin alınması için kişide psikolojik ve fizyolojik bazı belirtiler ortaya çıkar.
Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Tükenmişlik sendromunun başlangıcında belirtiler hafif seyretse de giderek şiddetli bir hale gelebilir. Genelde belirtiler insanlar arasında çok hafife alınmaz çünkü bu durumu hayatın stresine bağlarlar. Ancak sürekli olarak belirtilerin gözlemlenmesi durumunda kişinin mutlaka uzman desteği alması gerektiği bilinmelidir. Tükenmişlik sendromu belirtileri şu şekilde kendini gösterir:
- Sürekli yorgunluk ve bitkinlik
- Olaylara ve hayata karamsar bakış açısıyla bakmak
- Dikkat dağınıklığı
- Unutkanlık
- Uykuda dengesizlik
- Mide ve bağırsak problemleri
- Vücudun bazı yerlerinde ağrı (baş, sırt, bacak ve karın)
- Sorumlulukları yerine getirmekte güçlük
- Yakın çevreyle iletişime geçmede isteksizlik
4 farklı evreden oluşan tükenmişlik sendromunda ilk belirtiler bu şekillerde kendini gösterir. İdealistlik evresi olarak da adlandırılan ilk evrede kişi psikolojik ve fizyolojik olarak zorluklar çekmeye başlar. İkinci evrede ise çabalarının yetersiz olduğu algısına kapılır ve bunalıma girer. Üçüncü evrede de yaşadığı ve içine attığı psikolojik zorluklarla yüzleşmeye başlar. Bu evre son evreye yakındır ve kişide psikolojik rahatsızlıklar sık sık yaşanmaya başlar ve kişi kendini bunalımın ortasında bulur. Apati evresi olarak adlandırılan tükenmiş sendromunun son evresi kişi sosyal, iş ve kendi hayatında beklentilere girmez. Kişi bu evrede tüm sorumluluklarını görmezden gelerek hayatta hiçbir beklentisi kalmadan yaşamını sürdürür.
Tükenmişlik Sendromu Nasıl Atlatılır? Tedavisi Nedir?
Kişinin hayattan soyutlanmasına neden olan tükenmişlik sendromu, tedavi edilmesi gereken ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır. Ancak diğer psikolojik rahatsızlıklarda olduğu gibi tükenmişlik sendromunda da tedavi mümkündür. Tükenmişlik sendromunda erken teşhis, kişinin kısa sürede tedavi olması bakımından önemlidir. Eğer kişi tükenmişlik sendromunun ilk evrelerindeyse hayatına bazı değişiklikleri katarak sendromun ilerlemesini durdurabilir. Dolayısıyla ilk evrelerde kişi şu eylemleri uygulayarak tükenmişlik sendromunun ilerlemesini önleyebilir:
- Kişi gün içinde sürekli bir işle uğraşmak yerine kendine de vakit ayırmalıdır.
- Hobilerine zaman ayırmak bu konuda önemlidir.
- Düzenli olarak egzersiz yaparak fiziksel ve ruhsal gevşeme sağlanabilir.
- Uyku düzeninin oluşturulması önemlidir.
- Sağlıksız beslenme rutininden ziyade sağlıklı beslenme rutini oluşturulmalıdır. Özellikle de sebze ve meyve tüketimi artırılmalıdır.
- Kişi kendi hobilerinden verim alamıyorsa farklı hobi aktivitelerine yönelebilir.
Eğer bu eylemler de kişinin yaşadığı tükenmişlik sendromunda fayda sağlamıyorsa mutlaka psikoloğa başvurulmalıdır. Psikolog bu konuyu ayrıntılı bir şekilde ele alarak nedenini bulur ve tedavi yöntemlerini buna göre uygular. Tükenmişlik sendromunda psikoloğun tercih ettiği ve etkili bulduğu yöntem psikoterapidir. Ancak çok ileri seviyedeyse ilaç yöntemleri de uygulanabilir. Uzman kişinin uyguladığı tedavilerin yanı sıra tavsiyelerine de uyulması önemlidir. Online Psikolog randevuları alarak sizi rahatsız eden tükenmişlik sendromunun kolayca tedavi edilmesini sağlayabilirsiniz. Uzman psikolog ve psikoterapistler yaşam kalitenizin artması ve hayata daha sıkı bağlanabilmeniz için en etkili yöntemleri size sunacaklardır.