Stres Nedir? Başa Çıkma Yolları Nelerdir?
Stres, bireylerin belirli bir durumlarda veya stres faktörlerine karşı kalan vücutlarının fiziksel ve fizyolojik tepki vermesidir. Astımlı kişilerde stres, astımla ilgili semptomların kötüleşmesinin kaynağı olabilir. Depresyon, anksiyete veya diğer ruhsal rahatsızlıkları olan insanlar için de rahatsızlıklarının semptomlarının şiddetli bir duruma gelmesi stres kaynağı olarak görülebilir.
Strese Sebep Olan Durumlar
Stres, birey için tehlikeli durumlar veya stresörler tarafından tetiklenir. Stres kaynakları kişiden kişiye değişmektedir. Çocuklarda ve ergenlerde stres kaynakları, ebeveynlerinin boşanması veya şiddete, istismara ve çatışmaya maruz kalmak olabilmektedir. Yetişkinlerde ise günlük yaşamın getirdiği zorluklar ve meslek hayatındaki stresler veya anksiyete, depresyon gibi ruhsal hastalıklar olabilir. Aile bireyinin veya yakın birinin ölümü, kaza, kanser ve kalp hastalıkları veya diğer ciddi hastalıklar gibi travmatik durumlara maruz kalmak da kronik strese neden olabilir. Ek olarak; sigara içmek, yasa dışı maddelerin kullanımı, uyku bozuklukları veya yemek bozuklukları gibi ruhsal ve zihinsel rahatsızlıklar da strese sebep olmaktadır.
Stres Belirtileri ve Tedavileri Nelerdir?
Stres kendini duygusal, zihinsel ve fiziksel belirti ve semptomlarla gösterebilir. Stresli bireyler, kendilerini yorgun, sinirli, endişeli, sıkıntılı ve hatta özgüvenini yitirmiş hissedebilirler. Aşırı düşünme sorunları, sürekli endişe durumu, konsantre olma zorluğu, karar verme ve seçim yapma zorluğu yaşayabilirler. Strese bağlı fiziksel belirtiler şunlardır:
- Baş ağrısı
- Kas ağrısı
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı
- Uyku bozuklukları
- Aşırı yorgunluk
- Yeme bozuklukları
- Alkol ve madde bağımlılığı
- Şiddet içeren davranışlar
- Sosyal olarak dışlanma
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Sindirim bozuklukları
- Enfeksiyon hastalıkları
- Duygudurum bozuklukları
Stres Nasıl Yönetilir?
İlk önce duygusal, fiziksel ve zihinsel olarak stres belirtilerinin ve kaynaklarının bulunması gereklidir. Daha sonra, stresi daha iyi yönetebilmek için yapılabilecek pek çok uygulama bulunmaktadır. Stresle başa çıkabilmeyi sağlayacak etkinlikler şunları içermektedir:
- Uyku kalitesine önem verilebilir: Uyku eksikliği, stresin önemli bir nedenidir. Uyumadan en az 1 saat önce elektronik cihazlar kullanımını bırakabilirsiniz. Bu cihazların yaydığı mavi ışık, uyku kalitesini bozmaktadır.
- Her gün fiziksel aktivite yapılabilir: Hemen hemen her türlü fiziksel aktivite gerilimi azaltmaya yardımcı olmaktadır. Yürüyüş, koşma, yüzme, dans etme, bisiklete binme ve açık hava etkinlikleri stresi yönetmek için faydalıdır. En önemli şey, yapmaktan zevk aldığınız bir aktivite seçmektir. Böylece uzun vadede uygulayabilirsiniz ve kısıtlayıcı olmayacaktır.
- Meditasyon yapılabilir: Meditasyon veya rahatlama, stresi yönetmenin iki etkili yoludur. Her gün belirlediğiniz bir zamanda 10 dakika meditasyon yapabilirsiniz.
- Duygu ve düşünceler bir günlüğe veya bir ajandaya yazılabilir: Bir stres günlüğü, hayatınızda düzenli olarak yaşadığınız stresleri ve bunlarla nasıl başa çıktığınızı belirlemenize yardımcı olabilir. Ne zaman stresli hissetseniz günlüğünüze veya ajandanıza yazınız. Bunu günlük olarak yaparak, hayatınızdaki stresli durumları anlamaya başlayacaksınız.
Stresle Başa Çıkmak İçin Nefes Egzersizleri Nasıl Yapılır?
Stresinizin arttığını hissettiğinizde veya sizi strese sokacak bir olaydan önce nefes egzersizleri yapabilirsiniz. Bu egzersiz sayesinde yoğun stresinizle başa çıkabilirsiniz. Nefes egzersizi adımları şunlardır:
- Oturmak için rahat bir yer bulunuz.
- Dik oturunuz
- Göğsünüzü dışarıda tutunuz ve omuzlarınızı gevşetiniz
- Yavaşça vücudunuzu rahatlatmaya çalışınız
- Ellerinizi dizlerinizin üzerine ya da karnınıza koyunuz.
- Burnunuzdan nefes alınız, karnınızın genişlemesine izin veriniz ve 3'e kadar sayınız.
- Sonra ağzınızdan nefes veriniz, karnınızı serbest bırakınız ve 6'ya kadar sayın. Bu sizin için fazlaysa, 2 saniye boyunca nefes alınız ve 4 saniye boyunca nefes veriniz.
- Bu işlemi 10 ila 15 kez veya daha fazla tekrarlayınız.
- Online Psikolog randevuları alarak ruh sağlığı uzmanlarından stresle başa çıkma yolları hakkında detaylı bilgi öğrenebilirsiniz.